Xuất phát từ công trình nghiên cứu về cây trà bản địa của PGS.TS Nguyễn Văn Kết (Nguyên Phó Hiệu trưởng, Trường Đại học Đà Lạt), TS. Lương Văn Dũng (Khoa Sinh học, Trường Đại học Đà Lạt) cùng các đồng sự, cách đây gần 10 năm, những giống cây trà đặc hữu quý hiếm từ đại ngàn đã được nhóm nghiên cứu sưu tầm, nhân giống và đưa về trồng tại Trường Đại học Đà Lạt. Để rồi, giờ đây, những đóa trà quý hiếm đang yêu kiều khoe sắc trong khuôn viên Trường.
Với niềm đam mê những loài trà tự nhiên, nhóm nghiên cứu đã lặn lội khắp các vùng rừng núi Lâm Đồng để sưu tầm, nghiên cứu và nhân giống các loài trà. Sau ba năm thực hiện, nhóm nghiên cứu đã công bố kết quả để tài “Điều tra, sưu tập và nhân giống các loài trà mi (Camellia) ở Lâm Đồng” vào năm 2014. Từ đó, những giống trà đặc hữu và quý hiếm của Lâm Đồng đã được sưu tầm, nhân giống và trồng trong khuôn viên Trường Đại học Đà Lạt, hình thành vườn sưu tập hoa trà với các loài được xem là đặc hữu của Lâm Đồng và Việt Nam như: Trà langbiang, Trà đà lạt, Trà cát tiên… góp phần vào công tác bảo tồn các quần thể hoa trà đang có nguy cơ tuyệt chủng.
Kể từ ngày ấy, TS. Lương Văn Dũng và PGS.TS Nguyễn Văn Kết đã kết hợp với các tổ chức (Vườn Quốc gia Bidoup Núi Bà, Vườn Quốc gia Cát Tiên, Công ty Kim hoa trà) và các nghệ nhân, người sưu tầm (ông Trần Hoàng Thân, ông Nguyễn Trọng Hùng) sưu tập giống đưa về trồng tại khuôn viên của Trường Đại học Đà Lạt. Đến nay, một số cây đã ra hoa kết trái, kế hoạch xây dựng vườn sưu tầm trà bản địa của Việt Nam tại Trường Đại học Đà Lạt đã dần thành hiện thực. Những cây hoa trà đã và đang đua nhau khoe sắc ngay tại ngôi trường đại học của thành phố ngàn hoa. Đây có thể xem là quả ngọt cho sự kì công và tình yêu đối với loài hoa mang vẻ đẹp dung dị mà kiêu sa này.
Vẻ đẹp bình dị mà cuốn hút, nhẹ nhàng mà kiêu sa của những đóa hoa trà thực sự khiến nhiều người phải dừng chân nhìn ngắm. Đó là vẻ đẹp tinh khôi của một loài hoa sinh trưởng ở nơi sâu thẳm đại ngàn mà có lẽ không phải loài hoa nào cũng có được. Nổi bật giữa màu xanh rì của tán lá là những đóa hoa màu hồng với chùm nhị vàng tươi căng tràn sức sống. Ẩn hiện bên hoa là vô số những nụ trà e ấp chờ được phô diễn nét đài trang. Giữa rất nhiều loài hoa của phố hoa Đà Lạt được trồng trong khuôn viên Trường, hoa trà vẫn có sức hấp dẫn lạ kì. Dù thời tiết Đà Lạt thất thường mưa nắng nhưng không vì thế mà những đóa hoa trà mất đi vẻ đẹp thanh thuần mà sang trọng của chúng. Nếu những ngày nắng đẹp, sắc hồng ngọt ngào của hoa như được tôn lên bội phần trên nền trời xanh thẳm thì những cánh hoa ướt đẫm sau cơn mưa vội vàng của Đà Lạt lại càng làm rung động trái tim của những người yêu cái đẹp hơn bao giờ hết.
Các giống hoa trà không chỉ đẹp mà còn có giá trị cao về mặt y học. Những ứng dụng của các loài hoa trà vào cuộc sống đã và đang là nguồn cảm hứng của nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. Theo kế hoạch xuất bản năm 2022, các bài báo nghiên cứu về các loài hoa trà đặc hữu bản địa sẽ được công bố trong Đặc san “Trà hoa vàng vùng Tây nguyên Việt Nam” (Special issue on Yellow Camellias at the Central Highlands of Vietnam) của Tạp chí Khoa học Đại học Đà Lạt vào quý 3 năm 2022. Đặc san này dự kiến sẽ đóng góp vào tàng thư nghiên cứu về các giống hoa trà vùng Tây Nguyên nói riêng và Việt Nam nói chung.
Việc Trường Đại học Đà Lạt sưu tầm, nhân giống và trồng thành công các giống hoa trà đặc hữu trong khuôn viên Trường không chỉ giúp đưa hoa rừng về phố mà còn góp phần bảo tồn loài hoa quý hiếm này. Đồng thời, những khu vực trồng cây trà tại Trường Đại học Đà Lạt cũng sẽ trở thành một địa điểm tham quan đầy thú vị.
Phòng Tạp chí và Truyền thông
